De retail gaat weer terug naar de melkboer

Circulaire economie is inmiddels een bekend begrip geworden in onze samenleving. De voorbeelden komen bijna dagelijks voorbij. Al hebben we nog wel een weg te gaan om deze nieuwe manier van denken volledig door te voeren binnen het economisch systeem. Een paar jaar geleden publiceerde ik een paper over wat de circulaire economie zal brengen voor de retail en inmiddels zijn er steeds meer bedrijven die hier stappen in zetten. Ook bij Thuiswinkel.org werken we hard om onze rol binnen duurzame retail zo optimaal mogelijk te vervullen. Al is het soms makkelijker gezegd dan gedaan.

Eigenlijk is circulaire economie niet helemaal nieuw. Vaak wordt er gekeken naar de melkboer die lokaal en duurzaam de melk afleverde bij mensen thuis en vervolgens de lege flessen weer kwam ophalen voor hergebruik. Er is na de melkboer veel verandert en nu komen we er met elkaar achter dat het concept van die melkboer eigen nog helemaal niet zo gek was. Toch blijkt het nog verdraait lastig in de praktijk te brengen.

Faciliterende en informerende rol van de retail

De rol van de retail zal niet meer stoppen bij de consument. De retail moet de consument niet meer als eindpunt zien, maar ook als beginpunt. De retail zal een cruciale rol vervullen in het collecteren van ‘oude materialen’ én het aanbieden hiervan, waarbij veel materialen bij de consument vandaan gehaald moeten worden die als grondstof worden gebruikt door de producenten.

Maar ook zullen er producten in de markt gezet worden met een langere levensduur en een hogere gebruiksintensiteit (mogelijk via deelplatformen). Hierin ligt ook een mooie rol voor de retail. Dit kan zijn in de levering van nieuwe onderdelen, het bieden van een servicecontract of bijvoorbeeld het repareren van goederen.

Maar voorlopig hebben we nog heel wat te overwinnen in de keten voordat we zover zijn.

Het spel van belangen en samenwerking

Samenwerking vormt hierin de basis. De grote uitdaging is om, gezien de vele belangen, samen te komen tot een interessant businessmodel waarin ieders belang wordt gediend – oftewel, ieder zijn kortetermijn-boterham kan verdienen. Om de markt te bewegen, helpt het soms als de overheid wat druk uitoefent. Op dit moment staat er een wettelijke verplichting op de inzameling van oude apparaten van consumenten. Dit leidt tot de (noodzakelijke) beweging in de keten. Het lastige hierin is dat de verwerking nog te weinig geld oplevert om er een goed businessmodel van te maken.

Online retailers komen letterlijk bij mensen aan de voordeur, dus dat biedt een kans om oude spullen weer mee terug te nemen. De uitdaging hierbij is dat die ‘oude’ spullen wel weer ergens in de keten terug moeten komen. Het liefst natuurlijk bij een producent die ze weer inzet voor een nieuw product, zodat deze oude materialen ook een waarde krijgen. Een grote rol ligt dus nog bij de producenten, die producten zo ontwerpen dat grondstoffen gemakkelijk kunnen worden hergebruikt en die daarbij graag hun grondstoffen weer terugzien.

Sector breed / verticaal en horizontaal

Tot op heden zie je veel sectorspecifieke initiatieven, of misschien wel productspecifieke initiatieven. Maar als je kijkt naar de retail, zal er ook een grote rol liggen voor sectorbrede kansen. Juist omdat de retail vaak georganiseerd is in platformen waarbij meerdere productgroepen samenkomen. Veel initiatieven die de retail neemt op het gebied van circulaire economie kunnen gemakkelijk breder worden ingezet. Daarnaast is het belangrijk dat sectoren niet allemaal eigen oplossingen bedenken, want juist door productoverstijgende samenwerkingen maken we het als retailsector makkelijker voor de consument.

Deze blog is geschreven door Margreeth Pape. Margreeth is programma manager duurzaamheid bij Thuiswinkel.org. Lees hier meer over het thema duurzaamheid.